Z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet prezentujemy sylwetki kilku wybitnych kobiet, które pomimo przeciwności losu i ograniczeń swojej epoki, wyprzedziły swoje czasy i stały się pionierkami lub uznanymi specjalistkami w dziedzinie technologii.
Ich wkład w rozwój nauki i informatyki jest nieoceniony, a ich historie inspirują do odkrywania nowych możliwości i przekraczania granic. Poniżej prezentujemy inspirujące przykłady kobiet, które dzięki swojej inteligencji, determinacji i pasji do nauki zmieniły i wciąż zmieniają świat.
1. Ada Lovelace
Poetka kodu, protagonistka programowania
Wyobraźmy sobie XIX wiek, świat parowych maszyn i wiktoriańskich sukien. W tym zapomnianym świecie żyje Ada Lovelace, córka słynnego poety Lorda Byrona. Ale Ada nie interesuje się tak bardzo poezją jak naukami ścisłymi. Zafascynowana matematyką dziewczyna pragnie zgłębić tajemnice maszyny analitycznej Charlesa Babbage’a, mechanicznego prekursora komputera.
Ada Lovelace stała się w pewnym momencie uczennicą Babbage’a, z którym wspólnie odkrywali nowe możliwości jego maszyny. Dosyć szybko zaczęła tworzyć algorytmy, które pozwalały maszynie na obliczanie wartości funkcji matematycznych. To Ada jako pierwsza opisała zresztą koncepcję pętli i warunków w programowaniu, stając się pionierką tej dziedziny.
Chociaż maszyna analityczna nigdy nie została zbudowana w całości, praca Ady Lovelace utorowała drogę dla rozwoju komputerów. Jej wizjonerskie pomysły wyprzedziły epokę o dziesiątki lat, wpływając na przyszłe pokolenia programistów.
Ciekawostki o Adzie Lovelace:
- Była pierwszą osobą, która napisała program komputerowy, choć nigdy nie został on uruchomiony.
- Jej matka, Annabella Milbanke, wykształciła ją w dziedzinie matematyki i logiki, co było niezwykłe jak na tamte czasy.
- Ada Lovelace była również poetką i pisała wiersze inspirowane matematyką i nauką.
- Zmarła w wieku 36 lat na raka, prawdopodobnie w wyniku zatrucia rtęcią używaną do leczenia kiły.
2. Hedy Lamarr
Hollywoodzka gwiazda i genialna wynalazczyni
Przenieśmy się teraz do świata lat 30. XX wieku. Na ekranach kin błyszczy gwiazda o imieniu Hedy Lamarr. Zachwyca urodą i talentem aktorskim, stając się symbolem seksu i luksusu. Ale mało kto wie, że za fasadą hollywoodzkiej piękności kryje się genialny umysł.
Hedy Lamarr, urodzona jako Hedwig Kiesler w 1914 roku w Wiedniu, od dziecka fascynowała się nauką. Już w młodości eksperymentowała z chemią i fizyką, a jej wynalazczość przejawiała się w różnych dziedzinach.
W 1937 roku, uciekając przed nazizmem, Lamarr wyemigrowała do Hollywood. Tam odniosła ogromny sukces, stając się jedną z najbardziej rozpoznawalnych aktorek tamtych czasów. Ale jej ambicje sięgały daleko poza ekran.
W czasie II wojny światowej aktorka, wspólnie z kompozytorem Georgem Antheilem, opracowała niezwykle innowacyjny system tajnej komunikacji oparty na skokach częstotliwości. System wykorzystywał mechanizm podobny do pianina, gdzie 88 różnych częstotliwości odpowiadało 88 klawiszom. Nadajnik i odbiornik przeskakiwały między częstotliwościami w synchronizowany sposób, co uniemożliwiało podsłuchiwaczom przechwycenie sygnału. Wynalazek ten, choć początkowo odrzucony przez wojsko, stał się fundamentem dla technologii takich jak Wi-Fi, Bluetooth i GPS.
Hedy Lamarr , mimo, że swym wynalazkiem wyprzedziła technologię o dobre kilkadziesiąt lat, nigdy nie otrzymała należytego uznania. Dopiero pod koniec życia doceniono jej wkład w rozwój technologii. Zmarła w 2000 roku, pozostawiając po sobie spuściznę, która inspiruje kobiety do łączenia pasji do nauki z artystyczną duszą.
Ciekawostki o Hedy Lamarr:
- Oprócz aktorstwa i wynalazczości, Hedy Lamarr interesowała się również sztuką, malarstwem i lotnictwem.
- Posiadała licencję pilota i podczas II wojny światowej zgłosiła się do służby w lotnictwie, ale jej prośba została odrzucona.
- W 1997 roku otrzymała nagrodę EFF Pioneer Award za swój wkład w rozwój technologii.
3. Margaret Hamilton
Pionierka informatyki, która wysłała człowieka na Księżyc
Wyobraźmy sobie rok 1969. Cały świat z zapartym tchem obserwuje misję Apollo 11, której celem jest lądowanie człowieka na Księżycu. Za sukcesem tej misji stoi nie tylko słynny Neil Armstrong, ale także Margaret Hamilton, genialna informatyczka, która kieruje zespołem programistów odpowiedzialnych za oprogramowanie komputera pokładowego statku kosmicznego.
Margaret Hamilton urodziła się w 1936 roku w Stanach Zjednoczonych. Już od najmłodszych lat interesowała się matematyką i naukami ścisłymi. W 1958 roku rozpoczęła pracę w MIT, gdzie zajmowała się programowaniem komputerów. W 1961 roku dołączyła do zespołu NASA, który pracował nad programem Apollo.
Hamilton stanęła przed ogromnym wyzwaniem. Musiała stworzyć oprogramowanie, które potrafiłoby sterować statkiem kosmicznym w czasie lotu na Księżyc i z powrotem. Zadanie to było niezwykle skomplikowane, a technologia tamtych czasów była prymitywna w porównaniu do dzisiejszych standardów.
Hamilton i jej zespół pracowali dzień i noc, aby dopracować każdy szczegół oprogramowania. Musieli przewidzieć wszystkie możliwe problemy, które mogą się wydarzyć podczas lotu i zaprogramować odpowiednie rozwiązania. Ich praca była niezwykle precyzyjna, ponieważ nawet jeden błąd w kodzie mógł doprowadzić do katastrofy.
Dzięki talentowi i determinacji Hamilton i jej zespołu misja Apollo 11 zakończyła się sukcesem. 20 lipca 1969 roku Neil Armstrong i Buzz Aldrin jako pierwsi ludzie w historii stanęli na powierzchni Księżyca. Sukces ten był w dużej mierze zasługą Hamilton, która została nazwana „pierwszą damą programowania”.
Margaret Hamilton jest inspiracją dla wszystkich kobiet, które interesują się informatyką i naukami ścisłymi. Udowodniła ona, że kobiety mogą odgrywać kluczową rolę w najważniejszych projektach naukowych i technologicznych.
Ciekawostki o Margaret Hamilton:
- Otrzymała wiele nagród za swój wkład w program Apollo, m.in. Medal Prezydencki Wolności, najwyższe cywilne odznaczenie w Stanach Zjednoczonych.
- W 2016 roku została wprowadzona do National Women’s Hall of Fame.
- W 2019 roku film „Apollo 11” ukazał jej kluczową rolę w misji na Księżyc.
4. Grace Murray Hopper
Admirał i prekursorka programowania
Powracamy teraz do lat 40. XX wieku, gdzie komputery są ogromnymi maszynami, dostępnymi jedynie dla garstki naukowców. W tym świecie pojawia się Grace Hopper, młoda matematyczka z zamiłowaniem do logiki i rozwiązywania problemów. Jej pasja do nauki i informatyki prowadzi do rewolucji w programowaniu, która otwiera drzwi dla cyfrowego świata, jakim znamy go dzisiaj.
Grace Hopper urodziła się w 1906 roku w Nowym Jorku. Już od dziecka wykazywała niezwykłe zdolności matematyczne. W 1928 roku ukończyła studia matematyczne na Vassar College, a następnie rozpoczęła studia doktoranckie na Uniwersytecie Yale. Po studiach pracowała jako nauczycielka matematyki, a w 1943 roku wstąpiła do Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych.
W czasie II wojny światowej Grace Hopper pracowała nad programowaniem pierwszych komputerów, takich jak Harvard Mark I i Mark II. To właśnie ona ukuła termin „bug” w odniesieniu do błędów w kodzie programistycznym, a także opracowała pierwszy kompilator języka programowania, który ułatwił programistom pisanie kodu.
Po wojnie Grace Hopper kontynuowała pracę nad rozwojem języków programowania i komputeryzacją. W 1959 roku stworzyła język COBOL, który stał się jednym z najbardziej popularnych języków programowania w historii. W 1967 roku awansowała na admirała, stając się pierwszą kobietą w historii US Navy, która osiągnęła ten stopień.
Grace Hopper zmarła w 1992 roku w wieku 85 lat. Pozostawiła po sobie ogromny wkład w rozwój informatyki i programowania. Jej praca utorowała drogę dla rozwoju cyfrowego świata, z którego korzystamy na co dzień.
Ciekawostki o Grace Hopper:
- Znana była ze swojego specyficznego poczucia humoru i zamiłowania do opowiadania anegdot.
- Otrzymała wiele nagród za swój wkład w informatykę, m.in. National Medal of Technology i Presidential Medal of Freedom.
- W 1991 roku US Navy nazwał na jej cześć niszczyciel USS Hopper.
5. Grace Murray Hopper
Admirał i prekursorka programowania
Powracamy teraz do lat 40. XX wieku, gdzie komputery są ogromnymi maszynami, dostępnymi jedynie dla garstki naukowców. W tym świecie pojawia się Grace Hopper, młoda matematyczka z zamiłowaniem do logiki i rozwiązywania problemów. Jej pasja do nauki i informatyki prowadzi do rewolucji w programowaniu, która otwiera drzwi dla cyfrowego świata, jakim znamy go dzisiaj.
Grace Hopper urodziła się w 1906 roku w Nowym Jorku. Już od dziecka wykazywała niezwykłe zdolności matematyczne. W 1928 roku ukończyła studia matematyczne na Vassar College, a następnie rozpoczęła studia doktoranckie na Uniwersytecie Yale. Po studiach pracowała jako nauczycielka matematyki, a w 1943 roku wstąpiła do Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych.
W czasie II wojny światowej Grace Hopper pracowała nad programowaniem pierwszych komputerów, takich jak Harvard Mark I i Mark II. To właśnie ona ukuła termin „bug” w odniesieniu do błędów w kodzie programistycznym, a także opracowała pierwszy kompilator języka programowania, który ułatwił programistom pisanie kodu.
Po wojnie Grace Hopper kontynuowała pracę nad rozwojem języków programowania i komputeryzacją. W 1959 roku stworzyła język COBOL, który stał się jednym z najbardziej popularnych języków programowania w historii. W 1967 roku awansowała na admirała, stając się pierwszą kobietą w historii US Navy, która osiągnęła ten stopień.
Grace Hopper zmarła w 1992 roku w wieku 85 lat. Pozostawiła po sobie ogromny wkład w rozwój informatyki i programowania. Jej praca utorowała drogę dla rozwoju cyfrowego świata, z którego korzystamy na co dzień.
Ciekawostki o Grace Hopper:
- Znana była ze swojego specyficznego poczucia humoru i zamiłowania do opowiadania anegdot.
- Otrzymała wiele nagród za swój wkład w informatykę, m.in. National Medal of Technology i Presidential Medal of Freedom.
- W 1991 roku US Navy nazwał na jej cześć niszczyciel USS Hopper.
6. Evelyn Berezin
Propagatorka informatyki i wizjonerka
Lata 40 XX wieku, kiedy to w powojennej Ameryce kiełkuje informatyka, to także owocny czas dla naszej kolejnej bohaterki. Jest dokładnie rok 1946 i wśród pionierów tej dyscypliny wyróżnia się Evelyn Berezin, matematyczka i wizjonerka, która odegrała kluczową rolę w rozwoju języków programowania i kompilatorów.
Evelyn Berezin urodziła się w 1925 roku w Nowym Jorku. Już od dziecka interesowała się matematyką i naukami ścisłymi. W 1945 roku ukończyła studia matematyczne na Hunter College, a następnie rozpoczęła pracę nad programowaniem pierwszych komputerów.
W 1957 roku Berezin dołączyła do zespołu wspomnianej wcześniej Grace Hopper, pionierki programowania, w Remington Rand UNIVAC. Tam pracowała nad rozwojem języka programowania COBOL, który stał się jednym z najbardziej popularnych języków programowania w historii.
Berezin odegrała również kluczową rolę w rozwoju kompilatorów, programów, które tłumaczą kod źródłowy na język maszynowy zrozumiały dla komputera. W 1960 roku opracowała pierwszy kompilator dla języka COBOL, co znacznie ułatwiło programistom pisanie kodu.
Oprócz pracy naukowej Berezin angażowała się również w edukację i popularyzację informatyki. Wykładała na uniwersytetach i pisała książki o programowaniu. W 1975 roku założyła ACM SIGPLAN, grupę specjalistyczną ds. języków programowania w Association for Computing Machinery.
Evelyn Berezin zmarła w 2018 roku w wieku 93 lat. Pozostawiła po sobie ogromny wkład w rozwój informatyki i języków programowania. Jej praca utorowała drogę dla rozwoju cyfrowego świata, z którego korzystamy na co dzień.
Ciekawostki o Evelyn Berezin:
- Była jedną z pierwszych kobiet, które pracowały nad programowaniem komputerów.
- W 1969 roku otrzymała nagrodę Grace Hopper Award za wybitne osiągnięcia w dziedzinie języków programowania.
- W 2015 roku została wprowadzona do National Women’s Hall of Fame.
7. Lisa Gelobter
Architekta Internetu i obrończyni prywatności
Wyobraźmy sobie teraz świat lat 80. XX wieku, gdzie Internet raczkuje, a jego dostęp jest ograniczony do garstki naukowców. W tym realiach pojawia się Lisa Gelobter, młoda informatyczka z pasją do tworzenia i dzielenia się wiedzą. Jej praca nad rozwojem protokołów sieciowych i zaangażowanie w ochronę prywatności użytkowników Internetu utorowały drogę do cyfrowego świata, jakim znamy go dzisiaj.
Lisa Gelobter urodziła się w 1957 roku w Nowym Jorku. Już od dziecka interesowała się informatyką i technologią. W 1979 roku ukończyła studia informatyczne na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Po studiach pracowała jako badaczka w Xerox PARC, gdzie brała udział w rozwoju protokołów sieciowych, takich jak TCP/IP, które stanowią podstawę Internetu.
W 1986 roku Gelobter dołączyła do Electronic Frontier Foundation (EFF), organizacji pozarządowej zajmującej się ochroną praw cyfrowych. W EFF Gelobter walczyła o ochronę prywatności użytkowników Internetu przed nadużyciami ze strony rządu i korporacji. Była jedną z pierwszych osób, które zwróciły uwagę na problem inwigilacji online i profilowania użytkowników.
Gelobter jest autorką wielu książek i artykułów na temat Internetu i technologii. Wykładała również na uniwersytetach i brała udział w licznych konferencjach. W 2012 roku otrzymała nagrodę EFF Pioneer Award za swój wkład w rozwój Internetu i ochronę prywatności.
Lisa Gelobter zmarła w 2017 roku w wieku 59 lat. Pozostawiła po sobie znaczący wkład w rozwój Internetu i ochronę praw cyfrowych. Jej praca utorowała drogę do wolnego i otwartego Internetu, z którego korzystamy na co dzień.
Ciekawostki o Lisie Gelobter:
- Była jedną z pierwszych osób, które używały terminu „cyberprzestrzeń”.
- W 1993 roku założyła Electronic Privacy Information Center (EPIC), organizację zajmującą się ochroną prywatności.
- W 2000 roku została wprowadzona do Internet Hall of Fame.
8. Erna Schneider Hoover
Pionierka cyfrowej rewolucji
Powróćmy ponownie do świata bez telefonów komórkowych, Internetu, a nawet komputerów osobistych. To była rzeczywistość, w której dorastała urodzona w 1926 roku Erna Schneider Hoover. Nie była zwykłą dziewczyną, już jako dziecko fascynowała ją matematyka i logika, a jej ciekawość świata popchnęła ją do eksplorowania nieznanych dotąd obszarów techniki.
Nic więc dziwnego, że jako dorosła kobieta, stała się jedną z rzeczniczek technologii informatycznych. W 1960 roku dołączyła do Bell Labs, gdzie pracowała nad rewolucyjnym projektem: stworzeniem pierwszego elektronicznego systemu przełączania telefonów. Jej pomysł był prosty, ale genialny: wykorzystać komputery do sterowania połączeniami telefonicznymi.
System Erny, nazwany „Number One Electronic Switching System” (1ESS), zrewolucjonizował sposób, w jaki komunikujemy się ze sobą. 1ESS był niezawodny, wydajny i łatwy w obsłudze, co utorowało drogę do rozwoju nowoczesnych sieci telefonicznych, z których korzystamy dzisiaj.
Ale Erna nie poprzestała na telefonach. W kolejnych latach pracowała nad innymi innowacyjnymi projektami, m.in. nad systemami kontroli ruchu lotniczego i systemami rezerwacji biletów lotniczych. Jej praca przyczyniła się do rozwoju cyfrowego świata, z którego korzystamy na co dzień.
Erna Schneider Hoover zmarła w 2023 roku w wieku 97 lat. Choć odeszła, jej spuścizna pozostaje z nami. Była wizjonerką, która utorowała drogę do cyfrowej rewolucji i zainspirowała pokolenia kobiet do wejścia w świat technologii.
Ciekawostki o Erna Schneider Hoover:
- Była jedną z pierwszych kobiet, które otrzymały tytuł doktora z matematyki na Uniwersytecie Yale.
- Otrzymała ponad 40 patentów za swoje wynalazki.
- W 2013 roku została laureatką National Medal of Technology, najwyższego wyróżnienia dla technologów w Stanach Zjednoczonych.
9. Mira Murati
Kobieta, która tworzy przyszłość sztucznej inteligencji
Świat, w którym sztuczna inteligencja jest wszechobecna, a maszyny potrafią uczyć się i myśleć jak ludzie to już nie futurystyczny obraz przyszłości, ale rzeczywistość, która w dynamiczny sposób wkracza w nasze codzienne życie. W centrum tego świata żyje nasza najmłodsza bohaterka, Mira Murati. Urodzona w 1988 roku inżynier jest obecnie jedną z najważniejszych postaci w dziedzinie sztucznej inteligencji, a jej praca i koncepcje ma niebagatelny wpływ przyszłość tej dziedziny.
Już jako dziecko Mira fascynowała się matematyką i informatyką. Po studiach na amerykańskich uniwersytetach, takich jak Dartmouth College i Colby College i kilku lat doświadczenia zawodowego, w 2018 roku rozpoczęła pracę w OpenAI, jednej z czołowych organizacji badawczych zajmujących się sztuczną inteligencją.
Mira Murati jest znana ze swojej pracy nad rozwojem modeli językowych, czyli programów komputerowych, które potrafią generować tekst, tłumaczyć języki i odpowiadać na pytania w sposób naturalny dla człowieka. Jednym z jej najważniejszych osiągnięć jest stworzenie modelu GPT-3, który jest uważany za jeden z najbardziej zaawansowanych modeli językowych na świecie.
Mira Murati jest również zwolenniczką odpowiedzialnego rozwoju sztucznej inteligencji. Wierzy, że AI ma potencjał do czynienia dobra na świecie, ale musi być rozwijana i wykorzystywana w sposób etyczny i odpowiedzialny.
Ciekawostki o Mirze Murati:
- W 2023 roku została mianowana tymczasową dyrektorką generalną OpenAI.
- Jest laureatką wielu nagród, m.in. MIT Technology Review’s 35 Innovators Under 35.
- Wystąpiła na wielu konferencjach, m.in. TED Talks.
Nasze bohaterki reprezentują indywidualne podejścia do życia, działają na rozmaitych polach i przynależą do różnych klas społecznych. Jednak bezsprzecznie cechuje je wspólny mianownik – niezwykły umysł i pasja, wykraczające poza utarte schematy oraz przemożny wpływ na rozwój informacji technologicznej na kolejnych jej etapach.
To tylko kilka przykładów i fragment historii.
Wiele innych kobiet pozostaje bezimiennymi bohaterkami. Ich wkład w rozwój technologii wciąż czeka na odkrycie i należne miejsce w Panteonie zasług. To od nas zależy, czy ich historie zostaną usłyszane, zapamiętane i docenione.
