Eksperyment cyfrowej edukacji w Szwecji. Wraz z postępem technologicznym w szwedzkich szkołach nastąpił bezkrytyczny zwrot w kierunku cyfryzacji procesu nauczania. Jednak pomimo szerokiego dostępu do tabletów i komputerów okazało się, że tradycyjne podręczniki mają niezastąpione zalety, których nowoczesne technologie nie oferują. W odpowiedzi na to szwedzki rząd, na wniosek ministra edukacji, zdecydował się na powrót do tradycyjnych podręczników papierowych.
Odwrót od cyfrowego kształcenia
Cyfryzacja w szwedzkich szkołach była w dużej mierze eksperymentem. Początkowe podejście było pozytywne, jednak nie wzięto pod uwagę faktu, że dzieci będą miały dostęp do wielu szkodliwych treści. Chociaż Komisja Kultury Parlamentu Europejskiego wezwała do wykorzystywania większej liczby gier wideo w szkołach, Szwecja chce pójść w innym kierunku i rozpoczęła inwestowanie w dostarczanie do szkół podręczników papierowych.
Zalety cyfrowych podręczników (i dlaczego to może nie wystarczyć)
Cyfrowe podręczniki, jeśli są używane prawidłowo, wspierają proces uczenia się najmłodszych uczniów. Mogą łączyć dźwięk, obrazy i tekst, a do tego być aktualizowane w czasie rzeczywistym. Taki podręcznik nie może zostać zgubiony czy zniszczony. Jednak cyfryzacja w szkołach doprowadziła do tego, że papierowe podręczniki są zbyt często pomijane. Fizyczny podręcznik ma tak wiele korzyści rozwojowych, że żaden nowoczesny tablet nie jest w stanie ich zastąpić.
Zalety tradycyjnych książek
- Łatwiejsza nawigacja
- Lepsze zrozumienie treści
- Większe zaangażowanie uczniów
- Mniej czynników rozpraszających
Nauka o czytaniu drukowanych tekstów
Według badań naukowych przedstawionych przez Państwową Agencję Edukacji, istnieje wiele korzyści związanych z czytaniem drukowanych tekstów. Osoby, które czytają tekst drukowany, lepiej zapamiętują kluczowe punkty, przywołują więcej fragmentów i ogólnie wykazują lepsze zrozumienie treści. Z kolei podczas czytania cyfrowego czytelnik spędza mniej czasu na czytaniu, przetwarzając tekst szybciej, ale kosztem zrozumienia tego, co właśnie przeczytał.
Koszt brakujących podręczników
Według raportu Stowarzyszenia Twórców Materiałów Edukacyjnych, co trzeci nauczyciel twierdzi, że nie może zakupić niezbędnych podręczników do swoich zajęć. W efekcie nauczyciele tracą cenny czas na drukowanie materiałów edukacyjnych – czas, który można by poświęcić przygotowaniu, prowadzeniu i sprawdzaniu lekcji.
Szwecja inwestuje w tradycyjną przyszłość
Aby umożliwić powrót do tradycyjnych form edukacji, szwedzki rząd zdecydował się przeznaczyć 685 mln koron na podręczniki oraz pół miliarda koron rocznie w kolejnych latach. Dzięki temu więcej szkół będzie mogło zakupić wysokiej jakości książki.
Negatywne skutki nadmiernej cyfryzacji
Przyszłość Szwecji jest kształtowana przez codzienne życie jej najmłodszych obywateli. Rząd chce, aby była ona wypełniona czytaniem i wiedzą, a nie czasem spędzanym przed ekranem. Nic dziwnego, biorąc pod uwagę negatywne skutki cyfryzacji w szkołach, takie jak:
- Brak interakcji społecznych
- Uzależnienie od technologii
- Minimalna aktywność fizyczna
- Ryzyko związane z cyberbezpieczeństwem
- Nierówności w dostępie do technologii
- Wyzwania w dostosowywaniu nauczycieli do nowych metod nauczania
Znalezienie równowagi pomiędzy technologiami a tradycją
„Przyszłość edukacji nie opiera się na rywalizacji technologii z tradycją. Chodzi o znalezienie równowagi pomiędzy nimi, by jak najlepiej odpowiadać na potrzeby uczniów. Nie mniej najważniejsza jest gruntowna i duża, głęboka wiedza bo tylko dzięki niej możliwe jest kształtowanie umiejętności krytycznego myślenia” – mówi Katarzyna Kowaluk, CEO Absolut Systems. W szwedzkim kontekście oznacza to powrót do tradycyjnych podręczników przy jednoczesnym wykorzystaniu potencjału cyfrowych technologii.
Zastosowanie technologii stanowi wyzwanie dla systemu edukacji, szczególnie na wczesnych etapach. Nie można całkowicie porzucić nowoczesnych rozwiązań, ale ich wykorzystanie może zostać znacznie ograniczone z korzyścią dla najmłodszych uczniów. Na przykład eksperci z Instytutu Karolinska w Sztokholmie potwierdzili, że dzieci do drugiego roku życia nie powinny w ogóle korzystać z tabletów, a najlepsze dla ich rozwoju mózgu są tradycyjne zabawki. Z kolei Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby dzieci w wieku od 2 do 5 lat spędzały dziennie mniej niż godzinę przed ekranami.
